Category: Hoogwater in Nederland

Op 20 maart wordt niet alleen gestemd voor het Provinciale bestuur maar ook voor de Waterschappen. De Waterschappen vormen de “vierde laag van onze democratie” en waterschappen waren zelfs de eerste vorm van democratie in ons land.

Ook al bestaan de waterschappen eigenlijk al veel langer dan ons Provinciale bestuur en zelfs landelijke bestuur, het is nu voor het eerst dat we als burgers  echt naar het stemhokje kunnen om voor het bestuur van de Waterschappen te kiezen . Tot nu toe werd er vooral indirect gekozen en en op afstand (post) . Maar langzaam aan wordt de overstap gemaakt naar het direct kiezen van de afvaardiging

Er zijn 21 waterschappen in Nederland. De waterschappen zijn anders ingedeeld dan onze provincies en gemeenten. En anders dan provincies en gemeenten, die veel verschillende taken hebben, houden waterschappen zich alleen bezig met het beheer van het water en de zorg voor de techniek die het water onder controle moet houden (waterstaatszorg)

Een waterschap zorgt voor het waterbeheer in een bepaald gebied. Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat er genoeg en voldoende schoon water bij ons thuis komt. En dat we beschermd zijn tegen te veel water [zie Geobronnen jan 2018 >>>] of dat er maatregelen genomen worden bij een tekort, zoals afgelopen zomer [zie Geobronnen juli 2018>>]

Eigenlijk was 2018 een prachtig jaar voor de waterschappen om te laten zien wat hun werkzaamheden zijn. Het jaar begon kletsnat en vanaf de zomer was het extreem droog  [zie Geobronnen  dec 2018 >>> ].

Een hoogtepunt afgelopen jaar voor de Waterschappen was het dieptepunt van de zomerdroogte toen water op ingenieuze wijze vanaf het IJsselmeer door de samenwerkende waterschappen omhoog werd gebracht naar de hoge droge gronden van het Drentse Plateau

Wat zijn Waterschappen en wat doen ze >>>
Kieswijzer Waterschapsverkiezingen >>

2018 was voor de waterhuishouding een jaar van extremen. Het begon met een aantal zeer natte weken met hoogwater in de rivieren en aan de kust en vervolgens gingen we een extreem droge zomer in waarvan de gevolgen in de herfst en in de winter nog waren te merken

Januari 2018 was het extreem nat in Nederland en 10 maanden later was het extreem droog . Mooi te zien bij het Pannerdens kanaal

Een natte start
De natte start van 2018 is eigenlijk al in december 2017 begonnen. Eindeloze hoeveelheden neerslag in Duitsland en midden Frankrijk leidde tot zeer hoge waterstanden in de rivieren die vanaf naar de lager gelegen gebieden stromen. En dus ontstonden er niet alleen problemen bijvoorbeeld in Parijs en verschillende Duitse steden maar uiteindelijk ook bij ons omdat grote rivieren zoal de Maas en de Rijn hier in de Delta bijeenkomen. Het hoogwater probleem werd vervolgens versterkt door extreem veel neerslag in eigen land . Bovendien waren er begin januari verschillende dagen met Noord Wester storm  waardoor het water voor de kust heel hoog stond en het water uit het achterland (polders en rivieren) niet goed kon worden weggepompt naar zee.

Hoogwater januari 2018 bij Wageningen door Velda Slenters

Op de Geobronnen over het hoogwater:
Op de Geobronnen over het hoge water en de rol van de rivieren >>>
In dit bericht op de Geobronnen een overzicht van de 3 factoren die in januari 2018 leidden tot zeer hoog water >>>>

De Droge zomer
Het was droog deze zomer. Extreem droog, maar nog net geen record. Die eer gaat naar de zomer van 1976. Maar dit jaar waren er dezelfde problemen en bovendien liepen de gevolgen nog maandenlang door. Boeren konden dit jaar minder oogsten, schippers konden de hele zomer en herfst door het lage water veel minder vervoeren en ook de natuur kreeg rake klappen.

Gemalen in Overijssel en Drenthe werden deze zomer ingezet om water vanuit het IJsselmeer omhoog te pompen naar de hoger gelegen delen van het land,

Op de Geobronnen over de droge zomer:
Op de Geobronnen een overzicht van de droogte deze zomer >>
Hoe gemalen werden ingezet om de hoge zandgronden nat te houden >>>

De weermannen en vrouwen over de uitersten van 2018 >>>

De methode Humboldt met bronnen en een werkblad over de droogte >>>

Het was droog deze zomer. Extreem droog, maar nog net geen record. Die eer gaat naar de zomer van 1976. Maar dit jaar waren er dezelfde problemen en bovendien liepen de gevolgen nog maandenlang door. Boeren konden dit jaar minder oogsten, schippers konden de hele zomer en herfst door het lage water veel minder vervoeren en ook de natuur kreeg rake klappen.

Januari 2018 was het extreem nat in Nederland en 10 maanden later was het extreem droog . Mooi te zien bij het Pannerdens kanaal

NOS op 3 legt in de video hieronder met animaties uit wat de droogte van 2018 betekent. En melkveehouder Maurice, binnenvaartschipper Floris en boswachter Tim vertellen hoe zij door de droogte zijn geraakt.

Het is momenteel warm en bovendien nogal droog in Nederland. De Waterschappen hebben opgeroepen om zuinig aan te doen met water, dijken in het veengebied worden natgehouden  en op de hoge zandgronden wordt intensief gecontroleerd op bosbranden.

Maar wat is de situatie precies ?

De situatie op de Hoge zandgronden
Volgens de Unie van Waterschappen veroorzaakt de droogte de meeste problemen op de hoge gronden in het oosten en zuiden van Nederland. Dat komt omdat de hoge zandgronden wat betreft waterhuishouding afhankelijk zijn van neerslag  en de   afgelopen maand is er maar weinig regen gevallen. De waterschappen van de hogere zandgronden zorgen nu dat er water wordt opgepompt uit de lagere gebieden en doorgevoerd naar de hoger gelegen gebieden van het land. Het oppompen van water uit het IJsselmeer en doorsluizen naar Drenthe is daar een mooi voorbeeld van. Lees daarover verder op de Geobronnen >>> 

De situatie in West en Noord Nederland
In het lager gelegen noorden en westen is nog geen sprake van schaarste. Dat komt omdat deze gebieden van water worden voorzien door de grote rivieren. Rijn en Maas voeren het water aan uit gebieden waar het de afgelopen tijd wel heeft geregend. En dat water wordt via allerlei zijrivieren verder verdeeld over “Laag Nederland”. Waar het dan opgeslagen kan worden in buffergebieden zoals het IJsselmeer. Om eventuele problemen in de komende weken te voorkomen is zelfs het waterpeil in het IJsselmeer verhoogt de afgelopen dagen. Wel worden dus op een aantal plaatsen de veendijken rondom de polders en droogmakerijen natgehouden. En bovendien wordt er extra water getransporteerd van de Rijn via de Lek en het Amsterdam Rijn kanaal naar Zuid en Noord Holland. Hoe dat in zijn werk gaat lees je in deze tweet >>>

Dijken worden nat gehouden in de omgeving van mijdrecht

Updates:

27 augustus Veel neerslag in Nederland en Duitsland …..echter nog lage waterstanden in de Nederlandse rivieren; Rijn bij Lobith bereikt laagste waterstand ooit. Lees verder >>>

16 augustus: De hittegolf is voorbij en er is wat regen gevallen maar er is nog steeds een ernstig watertekort in Nederland . Lees verder >>

Op 7 augustus: Maatregelen worden genomen in grote rivieren om zoutwater uit zee tegen te houden. Lees verder >>>

Op 4 augustus: De aanhoudende droogte bezien vanuit het hele watersysteem van Nederland: het Hydrologisch evenwicht . Lees verder >>>

Op 2 augustus: De Landelijke Commissie Waterverdeling (LCW) heeft een persconferentie gegeven ivm de droogte en alle maatregelen die nu worden genomen . Lees verder >>>> 

Op 30 juli: Met de Droogte monitor kijkt het KNMI terug op een zeer droge maand juli . Lees verder >>>

Op 25 juli: De Landelijke Commissie Waterverdeling (LCW) heeft het advies uitgebracht om het onttrekken van water uit het IJsselmeer te beperken tot het strikt noodzakelijke. Lees verder >>>

De waterschappen van West Nederland hebben op 18 juli het KWA protocol in werking gezet : Extra zoet water wordt getransporteerd van de Rijn via de Lek en het Amsterdam Rijn kanaal naar Zuid en Noord Holland. Lees verder   >>>

Rijkswaterstaat over de situatie op 10 juli : Wel tekort aan neerslag maar rivieren voeren nog voldoende water aan . Lees verder >>>>

Bij aanhoudende droogte kan Rijkswaterstaat verschillende maatregelen nemen. De mogelijkheden in een tweet met filmpje >>>

Ook in dit filmpje van Rijkswaterstaat wordt goed uitgelegd hoe in Nederland gezorgd wordt dat alle gebieden voldoende water hebben . Naar het filmpje >>>

De NOS houdt een blog bij met allerlei nieuws over de gevolgen van de aanhoudende droogte en de maatregelen die er in de verschillende waterschappen worden genomen >>>

Afgelopen week stond op de website van RTVDrenthe het artikel Water uit IJsselmeer houdt Drenthe nat . Zeker gezien het hoogte verschil vroeg ik mij af hoe dat dan precies in zijn werk ging.

We hebben contact opgenomen met de betrokken waterschappen. En die hebben via hun twitterkanalen uitgelegd hoe dit in zijn werk gaat. Volgens de  hydroloog van WDODelta waterschap wordt als eerste bij het Gemaal Stroink in Vollenhove water ingelaten naar het achterland (een schuif wordt daar open gezet) Het IJsselmeer ligt hoger, dus dat gaat goed. Dat is stap 1.

Vervolgens wordt het water door een handjevol gemalen ‘opgepompt’ via Hoogeveense Vaart (HGV) en Drentse Hoofdvaart (DH). We noemen deze gemalen ‘opvoergemalen’.  Een opvoergemaal pompt het water naar een hoger liggend niveau. Deze pompen doen eigenlijk het tegenovergestelde van de poldergemalen, die leeg pompen. Het water stroomt dan zo helemaal door tot aan Emmen, zo’n 20 meter boven de zeespiegel. Het water wordt van daaruit verder ingevoerd het gebied van de waterschappen WDODelta en Vechtstromen  Zo houden ze Drenthe dus nat!

De waterschappen van Drenthe