De grote vulkanische uitbarsting op het Griekse eiland Thera (nu Santorini genoemd) , rond 1.600 v.Chr., veroorzaakte een tsunami die Kreta trof, en de toenmalige Minoïsche beschaving een zware klap toebracht.
Het is altijd de vraag geweest wat die tsunami heeft veroorzaakt. Kwam het doordat de komvormige kraterwand van de vulkaan inzakte, en daarbij een enorme watermassa verplaatste richting het 120 kilometer zuidelijker gelegen Kreta?
Op zo’n 100 km ten noorden van Kreta in de Egeïsche zee ligt het prachtige eiland Santorini. Ook wel Thera genoemd. Een tochtje over dit eiland levert spectaculaire plaatjes want de witte huisjes op het eiland steken mooi af tegen het zwarte gesteente van de rotsen. Bovendien heeft het eiland een bijzondere vorm . Het is namelijk een boog waarvan de binnenkant steile wanden heeft en de buitenkant loopt flauw af
Het is een vulkanisch eiland althans…………… wat daar van over is. Want in 1570 voor Christus explodeerde de 3 km hoge vulkaan en slechts wat resten bleven over. Dit moet een enorme uitbarsting geweest zijn met mogelijk ook een forse Tsunami. Mogelijk is de legende van Atlantis gebaseerd op Thera. De vulkanische uitbarsting zorgde ervoor dat het midden van het eiland op de bodem van de zee eindigde. Dit ondersteunt het ‘gezonken stad’-verhaal. Plato’s beschrijving van Atlantis komt fysiek en topografisch overeen met Thera.
Sinds die enorme is de vulkaan maar heel licht vulkanisch actief. Zo ontstond in de afgelopen eeuwen het eilandje Nea Kameini midden in de Caldera. Maar wat blijkt nu: onder Santorini hoopt vulkanisch gesteente zich afgelopen jaren steeds meer op. Hierdoor komt het eiland steeds iets hoger boven de zeespiegel.
Dat blijkt uit een onderzoek van Britse wetenschappers, dat zondag is gepubliceerd in het wetenschapsblad Nature Geoscience.
Tussen januari 2011 en april 2012 is Santorini zodoende 14 centimeter hoger boven de zeespiegel komen te liggen.
Skynews over de ontwikkelingen onder Santorini >>>
Het verhaal over Atlantis blijft wetenschappers en TV makers bezighouden. Zou het echt bestaan hebben ? Wat zouden we ervan terug kunnen vinden ? Er zijn niet zoveel bewijzen. Maar wat we wel weten is dat de uitbarsting van Santorini zo’n enorme klap geweest moest zijn dat het vrij eenvoudig voor te stellen is wat de gevolgen daarvan geweest kunnen zijn. Een tsunami en dus wegspoelen van nabijgelegen eilanden + gehele beschaving
Op zo’n 100 km ten noorden van Kreta in de Egeïsche zee ligt het prachtige eiland Santorini. Ook wel Thera genoemd.
Een tochtje over dit eiland levert spectaculaire plaatjes want de witte huisjes op het eiland steken mooi af tegen het zwarte gesteente van de rotsen. Bovendien heeft het eiland een bijzondere vorm . Het is namelijk een boog waarvan de binnenkant steile wanden heeft en de buitenkant loopt flauw af
De binnenkant van de kraterwand waar nu de haven van Santorini ligt en bovenop met de witte huisjes het stadje Thira (Foto 1988)
Het is een vulkanisch eiland althans…………… wat daar van over is. Want in 1570 voor Christus explodeerde de 3 km hoge vulkaan en slechts wat resten bleven over.En nu nog ruim 3000 jaar later is de vulkaan of eigen het vulkanisch complex waar Santorini uit bestaat nog steeds actief. Zo zijn er In het midden van de Caldera gedurende de 19e en 20ste eeuw nog twee nieuwe eilandjes ontstaan (zie foto)
En op de doorsnede hieronder zie je dat niet ver van Santorini een tweede krater ligt, Kolumbo . De onderwatervulkaan Kolumbo, is een van de 16 vulkanen in het Thira gebied. In 1650 kwam deze vulkaan min of meer boven water. Voor de uitbarsting van 1650 was deze vulkaan geheel onbekend, hij lag immers onder water. Wetenschappers hebben onlangs geconstateerd dat deze krater nog actief is met een bijzonder verschijnsel dat men hydrothermal vent noemt, ofterwijl een onderwater gijser.
Het blijft wetenschappelijk interessant om bepaalde gebeurtenissen uit de geschiedenis te koppelen aan fenomenen uit de geologische geschiedenis. Het vinden van bewijzen is en blijft lastig.
Een overzichtje van berichten op de Geobronnen over vulkaanuitbarstingen met een staartje.
Santorini
Mijn interesse werd in 1986 gewekt toen ik bij toeval al Island hopping over de Griekse zeeën op het vulkanische eiland Santorini terecht kwam en niet veel later een uitvoerig artikel over de uitbarsting van 1648 voor Christus las in het NRC waar uit bleek dat er mogelijk talloze linken te leggen zijn tussen deze mega uitbarsting en bijvoorbeeld het verhaal van Atlantis of bepaalde bijbelse verhalen . Meer over Santorini >>>
El Chichón
Onlangs publiceerden een team Geologen die dachten de oorzaak gevonden te hebben van het tijdelijk verval van de Maya-beschaving in de 6de eeuw. Een zware uitbarsting van de Mexicaanse vulkaan El Chichón zou een rol gespeeld kunnen hebben. Meer over deze casus >>>>
Tambora
Toen de Tambora op 10 april 1815 in Indonesië uitbarstte werd de directe omgeving volledig weggevaagd. Nederlandse en Engelse koloniale posten zaten te ver weg om de schaal van deze uitbarsting goed te kunnen inschatten. Maar wetenschappers krijgen zolangzamerhand een steeds beter beeld wat de wereldwijde weer en klimaat impact is geweest in de jaren na de uitbarsting. De Nederlandse journalist Philip Droge verzamelde gegevens en maakte er in zijn boek een mooi totaalplaatje van. Naar het artikel op de Geobronnen >>>
Tambora vanuit ruimtestation ISS
Kameroen
Hoe moeilijk het is om bepaalde Geologische verschijnselen te koppelen aan gebeurtenissen bewijst de “Gasramp” in Kameroen halverwege de jaren 80. Dit is dus amper 30 jaar terug en vulkaandeskundigen waren binnen een dag ter plaatse…. en nog steeds is het niet bekend wat daar ou in dat meer aan de hand was . Meer over het Nyasmeer >>>>
De vulkaanuitbarsting van de Vesuvius waarbij de Romeinse stad Pompeï in één keer werd weggevaagd van de kaart en uit landschap spreekt nog altijd tot de verbeelding en is keer op keer inspiratiebron voor nieuwe inzichten en verhalen. Hoe komt dat ?
Pompeï met de Vesuvius op de achtergrond
Plinius Van bepaalde zware vulkaanuitbarstingen zoals Santorini [1570 BC] weten we eigen heel weinig. De klap van de uitbarsting moet enorm geweest zijn en alles van leven op het eiland in één keer weggevaagd hebben
Behalve de achtergebleven Caldera en en de overblijfselen van een Griekse stad hebben we niet zoveel kunnen achterhalen en zijn wetenschappers nog steeds bezig de uitbarsting en de beschaving die er toen verdwenen is te reconstrueren.
Maar dat is geheel anders voor de uitbarsting van de Vesuvius in 79 AC (Na Christus). Daar weten we veel meer van. Dat komt onder andere door het feit dat de Romeinen de uitbarsting zagen gebeuren en hebben beschreven. We zijn dan inmiddels ruim 1500 jaar verder in de geschiedenis en bovendien in de hoogtijdagen van het Romeinse rijk. De deskundige en schrijver Plinius de jongere bijvoorbeeld was nabij zag op enige afstand de ramp voltrekken en beschreef nauwgezet wat hij zag en wat er gebeurde.
Pyroklastische uitbarsting
Pyroklastische uitbarsting op de Stromboli in Italié [2019]
We zijn in de afgelopen 200 jaar zoveel te weten gekomen van Pompeï omdat we bij opgravingen zoveel bewijzen en situaties onder dikke aslagen vandaan hebben weten te krijgen.
Dat klinkt licht ongeloofwaardig bij een vulkaan uitbarsting maar de uitbarsting van de Vesuvius was namelijk geen lava uitbarsting (waarbij alles in de hete lava verbrand). Die van 79 AC was een zogenaamde pyroklastische uitbarsting. Daarbij komt amper lava naar buiten maar wel enorme hoeveelheden as en gruis en gifige dampen.
Van Pompeï en Herculaneum weten we dat honderden mensen in een fractie van een seconde stierven door pyroklastische stromen van circa 300°C. Bij een pyroklastische uitbarsting raast een gloeiendhete wolk van as, puin en gassen over de helling van een net uitgebarsten vulkaan, alles in zijn pad vernietigend. Zo’n pyroklastische stroom kan tientallen kilometers ver komen. Mensen en dieren werden in de omgeving van de Vesuvius waren voordat ze besefte wat er aan de hand was verbrand en vastgelegd in een laag as. De hele stad vastgelegd in dat moment. Ook Plinius de oude die de uitbarsting op een afstandje volgde heeft het moeten afleggen tegen de de dampen en asregens
Recente opgravingen Er wordt in Pompeï en omgeving al 200 jaar gegraven naar overblijfselen van de stad en nog steeds worden er bijzondere vondsten gedaan in de dikke lagen as en gruis die de stad bedekten .
. Zo werd in 2018 nog in de as een paard gevonden; NOS >>>
. Ook in november van 2020 werd in de as van de Vesuvius de afdruk van twee mannen gevonden NOS >>>
. En ook in 2020 (december) werd een Thermopolium opgegraven. Dat is een soort afhaal / eethuisje. En het bijzondere is dat dit Thermopolium behoorlijk intact onder het vulkanische materiaal vandaan is gekomen. De bar, kookpotten, voedselresten en een aantal bijzondere muurschilderingen op de wanden en de afhaalbalie. NOS >>>>
. Ook al weer in 2021 was er een spectaculaire vondst in Pompeï. Archeologen vonden een Ceremoniële strijdwagen met erotische afbeeldingen. NOS >>>
Hoe ziet dit gebied eruit ? Vlieg over Campi Flegrei, Napels en de Vesuvius met de Microsoft Flight Simulator (MyFlyingAtlas) . Flight Sim Vesuvius >>>
Met enige regelmaat wordt de aarde verrast met het ontstaan van nieuw land als gevolg van een vulkaanuitbarsting. Meeste lavauitvloeisels verdwijnen weer in de golven maar een aantal blijft overeind!
In de jaren 50 ontstonden er op die manier een in Griekenland een nieuwe eilandje midden in de caldera van het vulkanisch eiland Santorini. Nea Kameni genoemd. Vanaf Thira kun je nu als toerist dagelijks met een bootexcursie mee om een stukje te wandelen over het nieuwe land …… althans een hoop brokkelige lava .. want meer is het niet ;-) . Hier en daar gloeit en sist het nog
Indrukwekkender was in de jaren 90 het ontstaan van het het eiland Surtsey voor de kust van IJsland en eind 2014 ontstond nog voor één van de Tonga eilanden een nieuw eilandje van 2 km lang. Als het lang genoeg boven water blijft mag de Koning van Tonga het land een naam geven
Op onderstaande kaart staan nu alle vulkanische eilandjes die zijn ontstaan tussen 1955 en 2015 en groot genoeg waren om oceaangolven te weerstaan
Op zo’n 100 km ten noorden van Kreta in de Egeïsche zee ligt het prachtige eiland Santorini. Ook wel Thera genoemd.
In de jaren 50 ontstonden er op die manier een in Griekenland een nieuwe eilandje midden in de caldera van het vulkanisch eiland Santorini. Nea Kameni genoemd. Vanaf Thira kun je nu als toerist dagelijks met een bootexcursie mee om een stukje te wandelen over het nieuwe land …… althans een hoop brokkelige lava .. want meer is het niet ;-) . Hier en daar gloeit en sist het nog