In de afgelopen 93 jaar is de Sahara zo’n 10 procent groter te geworden. Hoe komt dat ?
Doorgaans wordt een gebied een woestijn genoemd wanneer er op jaarbasis minder dan 100 millimeter regen valt. En als we die definitie loslaten op de Sahara kunnen we maar één conclusie trekken: de beroemde woestijn in Afrika is groeiende. Dat schrijven onderzoekers in het blad Journal of Climate.
Eén 704 kilometer lange spoorlijn, dat is alle rails die er ligt in de Islamitische Republiek Mauritanië. Hij werd in 1963 in gebruik genomen en verbindt de ijzerertsmijn in het noordelijke Zouerat met de haven in Nouadhibou. De tot wel drie kilometer lange treinen behoren tot de zwaarste en langste ter wereld en spelen de hoofdrol in een korte documentaire Backbone of the Sahara.
Hoog in de atmosfeer trekt deze week een grote hoeveelheid Saharazand over Nederland.
| Een lagedrukgebied boven het noorden van Afrika zorgt ervoor dat er veel Saharastof in de lucht zit.
Een sterke wind op grote hoogte voert het zand over de Middellandse Zee en Frankrijk mee richting Nederland. Een aantal over het land verspreide buien kunnen er vervolgens voor zorgen dat het stof weer op aarde terecht komt , als de regen verdampt is blijft het stof liggen en zo komen auto’s dan onder het stof te zitten. De Europese luchtstromen volgens de windkaart Windy >>>>> |
|
De meeste vluchtelingen die vanaf Libië, Marokko of andere landen in Noord Afrika naar Europa proberen te komen zijn nauwelijks afkomstig uit die landen.
West Afrikaanse vluchtelingen aan de Middelandse zee. Deze groep heeft met succes de Spaanse enclave Ceuta bereikt.
Zij komen van veel verder. Bijvoorbeeld uit landen zoal Mali, Niger, Nigeria en Tjaad. En zij moeten eerst de Sahara woestijn oversteken voordat ze aan de Middelandse zee staan.
Over het algemeen worden vluchtelingen in kleine groepjes met een pickup de woestijn “overgezet”. Professionele smokkelaars regelen het vervoer en vragen daar veel geld voor.
Een groeiend aantal West-Afrikaanse migranten wordt achtergelaten in de woestijn van het grensgebied tussen Niger en Libië. Volgens de gouverneur van de stad Agadez, aan de rand van de Sahara in Niger, zijn sinds begin mei 760 migranten gered door de Nationale Garde van Niger, nadat ze werden achtergelaten door hun smokkelaars.
Reportages en verhalen van Bram Vermeulen in NRC:
Smokkelaars laten migranten dood achter >>>>>
In het NRC het waargebeurde verhaal van 2 migranten uit Guinee >>>
Smokkelaars nemen migranten in open terreinauto’s migranten vanuit Niger mee door de Sahara op weg naar het Middellandse zeegebied. Maar niet alle migranten komen aan
Journalist Bram Vermeulen tekende het verhaal op van migranten die het overleefd hebben en terugkeerden naar de Zuidelijke Sahara. In één van de getto’s in de karavaanstad Agadez in Niger sprak hij de terug gekeerden.
Een groot deel van de migranten die ergens in Noord Marokko of Libië de Middellandse zee oversteken komen van veel verder. Vaak uit Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara. Wie zijn die mensen, waar komen ze vandaan ? Journalist Bram Vermeulen reist regelmatig door dit gebied en doet verslag.
In de vijfdelige serie Sahara van de NPO die afgelopen weken te zien was doorkruist Bram Vermeulen de grootste zandwoestijn op aarde.
Alle afleveringen zijn terug te zien: Lees verder >>>
Al eerder op de Geobronnen over de reportages van Bram Vermeulen uit de Sahara :
Timbuktu door @bramvermeul
Gestrand in de Sahara: Migranten vanuit Mali, Niger en Nigeria moeten, voordat ze de oversteek van de Middellandse zee kunnen maken, eerst door de Sahara . Dat is niet altijd een succes. Lees verder >>>
Beelden uit Timbuktu: Bram Vermeulen in één van de woestijnsteden op zoek naar verhalen uit de Sahara. Lees verder >>>
Dwars door de Sahara: Smokkelaars nemen migranten in open terreinauto’s migranten vanuit Niger mee door de Sahara op weg naar het Middellandse zeegebied. Maar niet alle migranten komen aan. Lees verder >>>
No tea but snow in the Sahara !
Niet alleen Europa ziet winters weer, ook in de Sahara in Afrika ligt een dik pak sneeuw. Met een laag van een meter diep lag er nooit meer sneeuw in de grootste en warmste woestijn ter wereld.
De sneeuw is het gevolg van een winterse storm in Ain Sefra in Algerije, vlakbij de Marokkaanse grens. Het is voor het eerst sinds 18 februari 1979 dat daar sneeuw valt. Toen bleef de dikke laag poeder slechts een half uur liggen. Ook nu is de kans vrij groot dat de sneeuw snel weer verdwijnt. In Algerije is het overdag namelijk tussen de 10 en 20 graden.
In oktober deed verslaggever Saskia Houttuin voor NOS verslag van de Senegalese stranden over migranten op weg naar de Canarische eilanden met boten over de Atlantische oceaan.
Migratie uit West Afrika
Al ruim 20 jaar proberen migranten uit West Afrikaanse landen zoals Mali, Burkina Faso, Senegal, Guinee-Bissau en de Democratische Republiek Congo op allerlei manieren Europa binnen te komen. De Sahara en de Middellandse zee zitten ertussen en dat maakt de tocht naar Fort Europa lastig.
De routes naar Europa
Er zijn globaal 3 routes. Favoriet is de oversteek vanaf Tunesië of Libië naar Italië of Griekenland. De tweede mogelijkheid is oversteek vanaf Marokko of Tunesië naar Spanje. Dat is een oversteek van amper 30 kilometer maar Marokko houd de grenzen goed dicht en de Straat van Gibraltar is levensgevaarlijk. De 3e mogelijkheid is vanaf Senegal of Mauritanië.
Naar de Canarische eilanden
In houten boten steken groepen migranten over vanuit bijvoorbeeld Senegal. Vanuit Senegal is het 1500 km over zee. Deze zeeroute is niet ongevaarlijk maar aankomen op de Canarische eilanden betekent dat je aangeland bent in Europa, want de Canarische eilanden zijn Spaans.
Verongelukt en vermist
Veelvuldig is in het nieuws dat migranten door hulporganisatie ergens halverwege de route uit zee worden gevist maar je leest ook vaak dat ze de overkant van de Middellandse zee niet halen. Begin juni was er nog een drama met een schip met honderden migranten dat onderweg was van Libië naar Italië en voor de Griekse kust verging (RTL nieuws >>>) en einde van de zomer het bericht dat er honderden migranten op de route van Senegal naar de Canarische eilanden werden vermist (Migranten vermist op Atlantische Oceaan RTL nieuws >>>).
Waarom?
Waarom proberen jonge mannen die levensgevaarlijke overtocht van meer dan 1500 km over zee? Het punt is dat Senegal en omringende landen veel armoe en weinig toekomst kennen. Ook voor vissers aan de kust is dat zo. De Senegalese overheid heeft visgronden “verkocht”aan grote Chinese en West Europese visserij maatschappijen die bovendien het niet zo nauw nemen met visgrenzen en visquota. Ze vissen met enorme sleepnetten de zee leeg en zo blijft er weinig over voor lokale vissers.
Heel indringend is het NRC artikel (met podcast) over de Senegalese vissers en waarom ze de overtocht naar de Canarische eilanden proberen en na een mislukte poging nogmaals proberen . NRC >>>
Op onderstaande kaart zijn deze tragische migratie ongelukken in beeld gebracht
Een kaart van het Middellandse zeegebied met daarop de overlijdens gevallen van 2020 t/m 2023 . Er is ook een interactieve versie (zie hier >>> ) Gebouwd door Bart van Bossuyt
Ook deze zomer berichten over migranten die bij hun tocht naar Fort Europa stranden in of aan de randen van de Woestijn.
Ieder jaar trekken duizenden migranten door de Sahara op weg naar de Middellandse zee om daar de overtocht te maken naar Europa. Eén van die routes gaat door de Algerijnse woestijn en vanaf daar richting Tunesië of Marokko. Die route is nogal gevaarlijk en als ze de tocht door de woestijn overleven kunnen ze ook nog opgepakt worden door de Gendarme van Algerije, Tunesië of Marokko
Algerije pakt jaarlijks duizenden Afrikaanse migranten opgepakt op hun route naar het noorden en worden dan weer de grens overgezet midden in de Sahara, in het grensgebied met Niger. Onder de teruggestuurde migranten zijn niet alleen jonge mannen op zoek naar een beter bestaan maar ook zwangere vrouwen en kinderen. Zonder extra water of voedsel werden ze o.a. door Algerijnse gendarmes gedwongen om door het hete woestijnzand naar buurland Niger te lopen, vaak met fatale gevolgen. 
Tunesië zet migranten de grens over [juli 2023] >>>>
Algerije stuur migranten terug de Sahara in (juni 2018] >>>>>>
Al tientallen jaren komen migranten Europa binnen op zoek naar een veilig heenkomen. Dat zijn deels vluchtelingen uit oorlogsgebieden of politiek onveilige gebieden maar er zijn ook veel “arbeidsmigranten” die op zoek zijn naar een beter bestaan. En die groep wil de Europese commissie gaan helpen
Migratieroutes
Op de Geobronnen schreef ik al vaker over de verschillende routes die migranten benutten om Europa binnen te komen. Veel arbeidsmigranten vanuit Afrika trekken naar Europa via de Canarische eilanden, of steken door de Sahara om dan in Marokko de oversteek te wegen maar ook de oversteek vanuit Tunesië en Libië naar Italië is populair. En daartussendoor zien we natuurlijk ook vluchtelingen uit bijvoorbeeld oorlogsgebieden Syrië Afghanistan of Yemen
Arbeidsmigranten
De migratie van vluchtelingen is afhankelijk van de situatie in gebieden en is vaak slecht te voorspellen, ook wat hun routes betreft, Maar men raakt nu steeds meer overtuigd dat we veel beter gebruik zouden kunnen maken van die “arbeidsmigranten”. Dat is een werkpotentieel waar we goed gebruik van zouden kunnen maken. De Europese Commissie gaat het nu makkelijker maken voor niet-EU-burgers om in Europa te werken. Brussel ziet de personeelstekorten in veel landen oplopen. Daarnaast is er sprake van illegale migratie. De EU wil beide problemen te lijf gaan door meer mensen legaal naar Europa te laten komen. In eerste instantie wordt er gedacht aan mensen uit landen als Egypte, Tunesië en Marokko.
Terwijl de Russen de aardgas pijpleiding naar West Europa steeds meer afknijpen en de afhankelijkheid van Russisch gas voor een aantal West Europese landen pijnlijk duidelijk wordt zijn er allerlei uitdagingen die moeten worden aangepakt maar zien we plots ook allerlei alternatieven opdoemen.
Omdat Rusland een onbetrouwbare partner wat betreft gasleverantie is geworden moeten we dus in West Europa op zoek naar alternatieve leveranciers. Daarbij speelt een dat de gasprijzen dusdanig zijn gestegen dat gasvoorraden die voorheen lastig te winnen waren en dus toen te duur nu plots wel een goed alternatief zijn geworden. En voor landen die ver van Europa liggen en die niet aangesloten zijn op een gaspijpleiding wordt de mogelijkheid om er LNG [LNG Wikipedia>>)van te maken en dan te transporteren naar Europa steeds aantrekkelijker. En daarnaast lijkt het dat pijpleidingen zoals die in Frankrijk en door de Sahara die weg geconcurreerd werden door het goedkope Russische gas . Kortom hieronder een paar voorbeelden van Nieuwe vondsten , Nieuwe pijpleidingen en de mogelijkheden van LNG
Nieuwe vondsten : Cyprus
Voor de kust van Cyprus zou een nieuw aardgasveld zijn aangeboord. Het is een plek in zee op 160 km van de kust waar in de buurt al eerder gasvelden werden gevonden. En dit zou een enorm gasveld zijn.
Meer over het aardgasveld bij Cyprus >>>
Nieuwe vondsten: Jemen
Het klinkt misschien wat ongeloofwaardig dat er gas zou kunnen komen uit dit door oorlog verscheurde land maar er zijn gasvelden en momenteel is er een wapentilstand. Wellicht mogelijkheden,
Meer over aardgas uit Jemen [NRC] >>>
Nieuwe vondsten: Noordzee gas
Er zijn al veel gasvelden in de Noordzee maar die waren steeds minder aantrekkelijk door het goedkope gas uit Rusland. Nu echter daar verandering in is gekomen wordt het aantrekkelijker om die gasvoorraad op de Noordzee nog eens onder de loep te nemen. En wat blijkt : Er kan meer gas op de Noordzee worden gewonnen dan tot nu toe werd aangenomen. Dat heeft onderzoek uitgewezen uitgevoerd van TNO in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Het instituut wijst erop dat het vanwege de hoge gasprijs ook aantrekkelijker wordt om gasvelden langer open te houden.
Meer over de aardgasvelden in de Noordzee: NOS >>>
Bron NOS
Transport naar Europa: Trans-Saharan gas pipeline
West Afrikaanse landen zoals Niger en Chaad hebben enorme gasvoorraden in de grond. Alleen is de vraag hoe je dat in de rest van Afrika krijgt en evt in Europa. Een delegatie uit Algerije probeert nu de financiering van de Trans-Saharan gas pipeline (TSGP) met Chinese investeerders rond te krijgen. Met deze pijpleiding van ruim 4000 kilometer kan gas op snelle en veilige manier van Niger, Chaad en Nigeria richting Algerije Marokko
Meer over de Trans Saharan gas Pipeline >>>
Transport naar Europa: De pijpleiding door Frankrijk en Spanje
Door het goedkope gas uit Rusland van de afgelopen jaren zijn allerlei duurdere gasvelden en aanvoer routes in de ijskast beland. En de gaspijpleiding door Spanje en Frankrijk is één daarvan . Het is zelfs zo dat de pijpleiding in Spanje grotendeels er wel ligt maar dat het bij de Franse grens ophoudt. Destijds niet verder getrokken omdat Frankrijk geen behoefte had aan een pijpleiding, alleen als de EU wilde meebetalen maar ook die hadden geen interesse om de pijpleiding verder te financieren.
Meer over de pijpleiding door Spanje en Frankrijk [NOS] >>>
LNG: Mozambique
Ook in Afrika zijn enorme gasvelden. Zo is Mozambique nu officieel begonnen met de uitvoer van vloeibaar gemaakt aardgas (lng). Gas wordt in Mozambique gewonnen op zee op ongeveer 2 kilometer onder de zeebodem en bij de winning wordt gebruik gemaakt van hypermoderne drijvende lng-fabriek. Op de NU website over het gas uit Mozambique >>>
Hoe krijgen we dat LNG hierheen?
Vloeibaar gas was al in grote hoeveelheden aanwezig in onder meer de Verenigde Staten en nu blijkt ook het Midden-Oosten , Jemen en Mozambique voorraden te hebben en inmiddels over de techniek te beschikken om dat gas naar boven te halen en te exporteren (daar zal overigens de wereld gasprijs ook mee te maken hebben) maar wij hebben in Nederland amper de capaciteit en stations om dit gas om te zetten in voor ons bruikbaar gas. Een nieuwe terminal in de Eemshaven gaat helpen ons gas tekort op te vangen want er komt steeds meer vloeibaar gas onze kan op [LC >>>]
Meer over LNG gas [NOS] >>>
Afgelopen week probeerden 1500 jonge mannen in Noord Marokko de grens met de Spaanse exclave Melilla in over te komen. Van de 500 die de hekken uiteindelijk echt bestormden haalden 130 de overkant van de grens
Zeker 23 mensen kwamen bij Melilla om het leven tijdens een poging om de Spaanse exclave te bereiken door de grenshekken over te klimmen.
Afrikanen, ditmaal vooral uit Soedan maar ook steeds vaker Syriërs weten de korte landsgrens met Europa in Afrika te vinden. Het ‘doorgangscentrum’ aan de Spaanse kant zit overvol.
Het is een merkwaardige situatie in de twee plaatsen Melilla en Ceuta. Deze twee plaatsen in Noord Marokko zijn al heel lang Spaans bezit. Tegen de zin van Marokko, dat wel. Maar wel dus stukjes Spanje in Marokko.
Kom je na een lange tocht door de Sahara in één van die twee terecht dan sta je in feite op Spaans grond gebied en dus in Europa en mag je niet zomaar teruggestuurd worden. Al sinds 2005 weten Afrikaanse vluchtelingen van deze route. En alhoewel de bewaking steeds strenger wordt en de hekken steeds hoger blijven vluchtelingen uit allerlei delen van Afrika maar komen om de oversteek te wagen. Zelfs via zee, waarbij bootjes worden ingezet vanuit elders in Marokko die dan langs de kust koers zetten naar de enclaves.
De Routes
Om Europa binnen te komen benutten migranten en vluchtelingen verschillende routes en mogelijkheden.
Het kaartje hiernaast laat goed zien wat de afgelopen 20 jaar de meest favoriete routes waren.
De route via de Canarische eilanden en via de Spaanse exclaves wordt vooral benut door migranten uit Senegal, Mauritanië en Soedan die door de arme en werkloosheid in hun eigen land op zoek zijn naar een beter bestaan
[] Op de Geobronnen wat uitgebreider over de verschillende migratie routes naar Europa >>>
[] Op de Geobronnen over de lange tocht dwars door de Sahara >>>
NRC over de bestorming en over de migranten >>>
In het NRC eind augustus: Migranten uit Afrika hebben een gevaarlijke route herontdekt via de Canarische Eilanden. Alleen augustus telt al 60 doden en 63 vermisten op de route.
Al ruim 20 jaar proberen migranten dus uit landen zoals Mali, Burkina Faso, Senegal, Guinee-Bissau en de Democratische Republiek Congo op allerlei manieren Europa binnen te komen. De Sahara en de Middellandse zee zitten ertussen en dat maakt de tocht naar Fort Europa lastig.
In het hele Middellandse zee migratie verhaal benutten deze vluchtelingen (uit West en midden Afrika) vooral de westelijke routes. De Oostelijke routes via Turkije en Griekenland worden vooral gebruikt door vluchtelingen uit Syrië en landen verder weg gelegen in Azië
Op de kaart hiernaast is te zien dat op verschillende plekken wordt geprobeerd om de overtocht te wagen vanuit Afrika. Sommigen trekken de Sahara door en maken de overtocht via Marokko naar Spanje, of proberen het via de Spaanse Enclaves in Marokko ; Ceuta en Melilla. De oversteek van Libye naar Italië is ook veel gebruikt en gedurende enige tijd werd ook de oversteek gewaagd van Mauritanie of Senegal naar de Canarische eilanden. Maar die tocht is relatief gevaarlijk en afgelopen 5 jaar waren er maar weinig vluchtelingen die deze route overwogen.
Het afgelopen jaar echter is die Canarische eilanden route herontdekt. In houten boten steken groepen migranten over vanuit bijvoorbeeld Senegal. Vanuit Senegal is het 1500 km over zee. Deze zeeroute is niet ongevaarlijk maar aankomen op de Canarische eilanden betekent dat je aangeland bent in Europa, want de Canarische eilanden zijn Spaans.
NRC : Als migranten op Gran Canaria aankomen, worden ze doorgaans naar de haven van Arguineguín gebracht. Daar worden ze 72 uur geïsoleerd van anderen en getest op corona. Als ze asiel aanvragen, begint daarna een lang traject op weg naar een nieuw bestaan in Europa. „De Canarische Eilanden zijn voor vrijwel niemand het einddoel.”
Afgelopen jaar zijn er 3700 mensen succesvol overgestoken. Bijna 400 mensen hebben de tocht niet overleefd. Dat zijn de mensen die gevonden zijn. Wellicht licht dat aantal in werkelijkheid hoger
Extra bronnen:
Ook in de afgelopen weken zijn er weer migranten omgekomen op zee. NOS >>
NRC over de Canarische route. NRC >>>
Meer plekken op de wereld van Zuid Noord migratie. Op de Geobronnen >>>
NOS reportage over jongeren uit Gambia die weg willen / gaan. NOS >>>
Vluchtelingen vluchtelingen routes en slachtoffers rond de Middelandse zee. Volkskrant >>>>
Een verslag vanuit de Canarische eilanden over de vluchtelingenstroom (Trouw : 7 okt) >>>>